 |
PV: Thưa ông, sau hơn 2 năm thực hiện Quyết định số 1788/2013/QĐ-TTg, ông có thể cho biết toàn cảnh về vấn đề xử lý các cơ sở ô nhiễm môi trường nghiêm trọng hiện nay, đặc biệt tại hai thành phố lớn là Hà Nội và TP.HCM ?
Ông Hoàng Văn Thức: Nhìn chung, sau hơn 2 năm triển khai thực hiện Quyết định số 1788/2013/QĐ-TTg việc xử lý các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng đã có những chuyển biến tích cực. Tính đến ngày 31/12/2015, đã có 167/435 cơ sở cơ bản đã hoàn thành xử lý triệt để, không còn gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, chiếm tỷ lệ 38,39%. Trong số này có 67 cơ sở đã được chứng nhận hoàn thành, chiếm tỷ lệ 15,4%; 100 cơ sở đã cơ bản hoàn thành xử lý ô nhiễm triệt để, đang hoàn thiện hồ sơ để được chứng nhận, chiếm tỷ lệ 22,99%; còn lại 268 cơ sở đang triển khai xử lý ô nhiễm triệt để, chiếm tỷ lệ 47,92%.
|
Trong số 268 cơ sở đang triển khai xử lý thì 165 cơ sở đang trong thời hạn xử lý, 103 cơ sở đã hết thời hạn xử lý theo yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ (thời hạn là giai đoạn 2013 - 2015). Bên cạnh đó, phần lớn các cơ sở đang trong thời gian xử lý ô nhiễm triệt để đã triển khai các biện pháp xử lý ô nhiễm tạm thời, qua đó góp phần làm giảm thiểu ô nhiễm, giảm các tác động xấu tới môi trường, hạn chế gây ra bức xúc trong dư luận.
Về tiến độ xử lý triệt để các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng theo Quyết định số 64/2003/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, tại Hà Nội đến nay đã có 23/26 cơ sở đã được chứng nhận hoàn thành các biện pháp xử lý ô nhiễm triệt để (chiếm 88,5%), 2/26 cơ sở đã cơ bản hoàn thành xử lý triệt để nhưng chưa được chứng nhận hoàn thành (chiếm 7,7%), 1/26 cơ sở đã đóng cửa, tạm dừng hoạt động (chiếm 3,8%). Đối với 3 cơ sở được đưa vào Quyết định số 1788/QĐ-TTg ngày 01/10/2013 của Thủ tướng Chính phủ, bao gồm: Bệnh viện Nam Thăng Long, Khu xử lý chất thải Nam Sơn, Cảng hàng không Nội Bài; đến nay cả 3 cơ sở đều đang trong quá trình xử lý triệt để, chưa được chứng nhận hoàn thành.
Tại TP.HCM đã có 39/40 cơ sở đã hoàn thành hoặc cơ bản hoàn thành xử lý triệt để (chiếm 97,5%), còn lại 1 cơ sở chưa hoàn thành là Nhà máy Đóng tàu Ba Son (chiếm 2,5%). Đối với 3 cơ sở được đưa vào Quyết định số 1788/QĐ-TTg ngày 1/10/2013 của Thủ tướng Chính phủ, bao gồm: Bệnh viện Giao thông vận tải Thành phố Hồ Chí Minh; Tổng công ty Đầu tư phát triển đô thị và KCN Việt Nam (IDICO); Xí nghiệp Đầu máy Sài Gòn, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam; đến nay, cả 3 cơ sở đều đang trong quá trình xử lý triệt để, chưa được chứng nhận hoàn thành.
Từ 10/2013 đến nay, Bộ TN&MT không nhận được đề xuất nào của UBND thành phố Hà Nội và UBND Thành phố Hồ Chí Minh về việc phát sinh các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng trên địa bàn. Đây là một điều đáng mừng đối với công tác khắc phục và xử lý ô nhiễm môi trường.
PV: Có thể thấy rõ rằng, từ khi triển khai Quyết định 1788/QĐ-TTg, việc xử lý các cơ sở ô nhiễm môi trường nghiêm trọng có chuyển biến rõ rệt so với giai đoạn trước. Theo ông, lý do nào khiến tiến độ xử lý được đẩy nhanh như vậy?
Ông Hoàng Văn Thức: Dù tiến độ xử lý triệt để các cơ sở gây ô nhiễm môi trường còn chậm so với yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ nhưng về cơ bản đã có nhiều chuyển biến tích cực hơn so với giai đoạn trước, nguyên nhân là do:
Thứ nhất, hoạt động của Ban chỉ đạo liên ngành và Văn phòng Ban chỉ đạo đã làm tốt hơn vai trò chỉ đạo, điều hành và đã có những biện pháp xử lý, giải quyết kịp thời những khó khăn, vướng mắc nhằm đẩy mạnh công tác xử lý triệt để các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Xây dựng và triển khai có hiệu quả Chương trình công tác ngay từ đầu năm; thường xuyên cập nhật thông tin tiến độ xử lý triệt để các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, kịp thời nắm bắt những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai, báo cáo Thủ tướng Chính phủ, báo cáo Ban Chỉ đạo kết quả xử lý và đề xuất các biện pháp xử lý có tính khả thi cao.
Thứ hai, bên cạnh việc ban hành Danh mục các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, Quyết định số 1788/QĐ-TTg cũng đã đưa ra 04 nhóm giải pháp cụ thể, thiết thực làm cơ sở để các địa phương triển khai có hiệu quả hơn Kế hoạch xử lý triệt để các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng đến năm 2020 bao gồm: Tăng cường quản lý, kiểm soát chặt chẽ cơ sở gây ô nhiễm trường nghiêm trọng trong giai đoạn xử lý triệt để; Đẩy mạnh công khai thông tin xử lý triệt để các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng; Hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật về xử lý triệt để cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng; kiểm soát, ngăn chặn tình trạng phát sinh mới các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng; Đa dạng hóa nguồn lực tài chính để thực hiện Kế hoạch.
Thứ ba, các quy định của pháp luật về xử lý triệt để cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng được hoàn thiện hơn, tạo hành lang pháp lý khá đồng bộ cho công tác này, thể hiện trong Luật Bảo vệ môi trường năm 2014 và các văn bản quy định chi tiết thi hành.
Hiện nay, để đẩy nhanh tiến độ xử lý các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, đảm bảo mục tiêu đặt ra đến năm 2020 theo Quyết định số 1788/QĐ-TTg, Bộ TN&MT cũng đang hoàn thiện để trình ban hành các văn bản liên quan đến vấn đề xử lý triệt để cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng như: Thông tư quy định về chứng nhận cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng đã hoàn thành xử lý triệt để ô nhiễm môi trường (thay thế Quyết định số 10/2006/QĐ-BTNMT); Thông tư quy định về Tiêu chí xác định cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng (thay thế Thông tư số 04/2012/TT-BTNMT); Chương trình mục tiêu hỗ trợ xử lý triệt để các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng thuộc đối tượng công ích giai đoạn 2016 – 2020; Nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường (thay thế Nghị định số 179/2013/NĐ-CP)…
PV: Thực tế, ô nhiễm vẫn len lỏi ở nhiều nơi, đặc biệt tại các khu dân cư. Vậy tồn tại này là do thiếu kinh phí, hay nhận thức chưa đầy đủ của các cấp chính quyền, người dân hay khó khăn trong quy hoạch các cơ sở sản xuất… thưa ông?
Ông Hoàng Văn Thức: Bên cạnh những kết quả đạt được, việc xử lý các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc, dẫn đến tình trạng ô nhiễm vẫn diễn ra. Nguyên nhân là do:
Đối với các cơ sở thuộc khu vực công ích, việc xử lý trên thực tế gặp nhiều khó khăn do áp dụng các biện pháp như: Đóng cửa, tạm đình chỉ hoạt động là không khả thi; thiếu kinh phí đầu tư xử lý. Trung bình mỗi năm ngân sách Nhà nước chỉ hỗ trợ cho các Bộ, ngành, địa phương khoảng 6-10% so với tổng số kinh phí đề nghị hỗ trợ. Ngoài ra, một số cơ sở đã được ngân sách Nhà nước đầu tư xây dựng hệ thống xử lý chất thải, song chỉ hoạt động trong một thời gian ngắn đã có dấu hiệu xuống cấp, hư hỏng và có nguy cơ tái gây ô nhiễm môi trường. Tại một số địa phương, việc triển khai thực hiện kế hoạch của Thủ tướng Chính phủ đối với các cơ sở trên địa bàn còn thiếu quyết liệt cụ thể là: Không xử lý nghiêm đối với hành vi thực hiện không đúng nội dung yêu cầu, tiến độ xử lý ô nhiễm môi trường; chưa quan tâm bố trí kinh phí từ ngân sách địa phương để thực hiện xử lý các cơ sở thuộc khu vực công ích, còn tư tưởng trông chờ vào sự hỗ trợ từ Trung ương; chưa thực hiện tốt công tác quy hoạch, dẫn tới tình trạng các nhà máy, cơ sở sản xuất nằm xen kẽ trong các khu dân cư kéo theo nhiều khó khăn, vướng mắc khi thực hiện công tác di dời.
PV: Để tạo chuyển biến mạnh mẽ hơn nữa trong việc xử lý ô nhiễm thời gian tới cần tập trung vào những giải pháp nào, thưa ông?
Ông Hoàng Văn Thức: Để tạo chuyển biến mạnh mẽ hơn nữa trong việc xử lý ô nhiễm, tạo một diện mạo xanh sạch đẹp cho môi trường Việt Nam, trong thời gian tới, chúng ta cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng không hoàn thành đúng tiến độ. Trong đó, kiên quyết áp dụng biện pháp tạm đình chỉ hoạt động đối với các cơ sở này cho đến khi hoàn thành xử lý ô nhiễm. Quan tâm, ưu tiên bố trí kinh phí để triển khai xử lý ô nhiễm triệt để đối với các cơ sở công ích thuộc trách nhiệm của địa phương. Trường hợp khó khăn, đề nghị lập hồ sơ đề nghị hỗ trợ kinh phí có mục tiêu từ ngân sách trung ương theo quy định tại Quyết định số 58/2008/QĐ-TTg và Quyết định số 38/2011/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ;
Đối với các bãi rác: Chỉ đạo chủ đầu tư thực hiện đầy đủ các hạng mục theo đúng dự án đã được phê duyệt, đảm bảo các chất thải đều phải được xử lý trước khi thải ra môi trường. Công khai thông tin trên các phương tiện thông tin đại chúng về tiến độ xử lý ô nhiễm triệt để và kết quả thanh tra, kiểm tra đối với các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng chậm triển khai xử lý, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng kéo dài;
Kiên quyết áp dụng các biện pháp đình chỉ hoạt động đối với 8 cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có tên trong Quyết định số 64/2003/QĐ-TTg đã được gia hạn xử lý đến 30/6/2014 nhưng đến nay chưa hoàn thành các biện pháp xử lý triệt để. Nghiên cứu xây dựng và ban hành các quy chuẩn kỹ thuật về môi trường của địa phương khắt khe hơn đối với khu vực đông dân cư nhằm buộc các cơ sở sản xuất trong khu vực này phải chủ động có kế hoạch di dời.
Bên cạnh đó, cần xem xét, xử lý nghiêm trách nhiệm của người đứng đầu đối với các cơ sở công ích đã được hỗ trợ kinh phí triển khai xử lý ô nhiễm triệt để nhưng chậm triển khai, hoàn thành hoặc tiếp tục gây ô nhiễm môi trường;
PV: Trân trọng cảm ơn ông!
Nguồn: Website Bộ TN&MT.