Lượng chất thải rắn công nghiệp ngày càng gia tăng, tập trung nhiều tại các vùng sản xuất công nghiệp trọng điểm phía Bắc và phía Nam, gây ảnh hưởng lớn tới môi trường. Biện pháp nào để quản lý và giảm thiểu lượng chất thải rắn?
Thành phần chất thải rắn công nghiệp thường bao gồm: Rác thải hữu cơ (30-40%), tro xỉ (10-15%), kim loại (5-10%), bao bì (2-4%) và các thành phần vô cơ khác như: Thủy tinh, cao su, giẻ lau (20-30%). Ngoài ra, thành phần chất thải nguy hại như: Dầu thải, sơn keo, dung môi… cũng thường chiếm không quá 20%, tùy thuốc loại hình sản xuất công nghiệp. Đáng chú ý là lượng chất thải này hiện không được thu gom, xử lý triệt để mà bị chất đống hoặc thải vào các kênh rạch, sông, hồ, gây ô nhiễm trầm trọng nguồn nước, đất và không khí.
Trước tình hình ô nhiễm nghiêm trọng do chất thải rắn gây ra, theo ThS. Dương Xuân Điệp - Trưởng Phòng Khoa học Môi trường,Viện Khoa học Quản lý Môi trường, trước tiên, cần hoàn thiện về mặt thể chế, chính sách và tăng cường hiệu lực tổ chức giám sát, cưỡng chế. Cụ thể, cần rà soát, sửa đổi, bổ sung Luật Bảo vệ môi trường 2005 theo hướng quy định cụ thể chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan tham gia công tác quản lý chất thải rắn từ cấp Trung ương đến địa phương, đồng thời sớm sửa đổi, bổ sung Nghị định số 59/2007/NĐ-CP về quản lý chất thải rắn hoặc ban hành một nghị định mới về quản lý chất thải ngay sau khi Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi được thông qua.
Thêm nữa, cần tăng cường vai trò của các doanh nghiệp tham gia quản lý chất thải rắn. Hiện ở hầu hết các địa phương, Công ty Môi trường đô thị là doanh nghiệp Nhà nước, chịu trách nhiệm chính trong việc quản lý, thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn đô thị và chất thải rắn công nghiệp. Tuy nhiên, ngoại trừ một số đô thị lớn như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh…, còn lại đa phần các địa phương đều gặp khó khăn trong công tác này do thiếu nhân lực và trang thiết bị.
Mặt khác, việc quy hoạch và lựa chọn các công nghệ xử lý chất thải rắn phải phù hợp với điều kiện địa phương. Theo đó, cần tiến tới quy hoạch khu quản lý và xử lý chất thải rắn trên phạm vi cả nước, đồng thời áp dụng các công nghệ xử lý tiên tiến, an toàn, phù hợp.
Song song với các giải pháp trên, cần tăng cường giảm thiểu, tái sử dụng, tái chế chất thải bằng cách giảm thiểu tối đa nguyên liệu đầu vào; tăng cường áp dụng sản xuất sạch hơn; tăng cường quản lý nội vi, kiểm soát quá trình, cải tiến trang thiết bị để tránh thất thoát nguyên vật liệu; đầu tư đổi mới công nghệ; hạn chế sử dụng các hóa chất độc hại trong từng giai đoạn sản xuất.
T.M