Tin tức sự kiện

Hội thảo thu hút sự tham gia của các đại diện đến từ các cơ quan có liên quan như: Hội nông dân Việt Nam; Trung tâm Y tế công cộng và Hệ sinh thái; Viện Môi trường và Tài nguyên – Đại học Quốc gia Hồ Chí Minh; Viện Khoa học pháp lý, Bộ Tư pháp, Cục Kiểm soát hoạt động bảo vệ Môi trường, Tổng cục Môi trường, Bộ TN&MT;…

 

 

Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Trịnh Lê Nguyên, Giám đốc Trung tâm Con người và Thiên nhiên bày tỏ mong muốn được lắng nghe, chia sẻ những câu chuyện, ý kiến của các chuyên gia hay những bức xúc của người dân liên quan đến môi trường và sức khoẻ cộng đồng nhằm tìm kiếm lời giải đáp cho những câu hỏi và thảo luận về các giải pháp cho những cộng đồng dân cư đang chịu ảnh hưởng nặng nề do ô nhiễm môi trường.

 

Theo TS.BS Phạm Đức Phúc, đến từ Trung tâm nghiên cứu Y tế công cộng và hệ sinh thái – trường Đại học Y tế công cộng thì hiện nay ở Việt Nam tốc độ công nghiệp hóa; đô thị hóa khá nhanh và sự gia tăng dân số gây áp lực ngày càng nặng nề đối với tài nguyên; môi trường ở nhiều đô thị, khu công nghiệp và làng nghề ngày càng bị ô nhiễm bởi nước thải, khí thải và chất thải rắn; cơ sở sản xuất công nghiệp đang gây ô nhiễm môi trường nước do không có công trình và thiết bị xử lý chất thải; công nhân, người lao động là đối tượng ảnh hưởng trực tiếp từ ô nhiễm môi trường. Đây chính là thực trạng ô nhiễm môi trường ở Việt Nam.

 

Vẫn theo TS.BS Phúc thì những thực trạng này đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ sinh thái, sức khoẻ con người, môi trường lao động, bệnh nghề nghiệp,… “Khí CO₂ sinh ra từ các nhà máy và các phương tiện qua lại làm tăng hiệu ứng nhà kính, làm Trái Đất ngày một nóng dần lên, các khu sinh thái sẵn có dần bị phá huỷ. Ngoài ra, những dạng ô nhiễm cũng gây ảnh hưởng tới sức khoẻ con người. Cụ thể, ô nhiễm không khí gây ra những bệnh về tim mạch, hô hấp; ô nhiễm tiếng ồn gây điếc, cao huyết áp, trầm cảm, mất ngủ; ô nhiễm nước gây ra những bệnh về tiêu hoá, nhiễm độc, ung thư,…”

 

 

Chia sẻ từ Hội thảo cho thấy các cơ chế khiếu kiện khiếu nại, tố cáo liên quan đến lĩnh vực môi trường hiện nay chưa bảo vệ được quyền lợi của người dân, thậm chí trong không ít trường hợp còn chất thêm gánh nặng cho người khởi kiện. Việc xử lý các vi phạm về môi trường còn nhiều bất cập cả về xử phạt hành chính và xử lý hình sự, thiếu sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý chuyên ngành.

 

Theo TS. Nguyễn Văn Cương, Phó Viện trưởng Viện Khoa học pháp lý, Bộ Tư pháp thì thủ tục đánh giá tác động môi trường (ĐTM) hiện hành còn chưa tạo điều kiện thuận lợi để người dân tham gia một cách thực chất trong quá trình ĐTM trước khi triển khai một dự án đầu tư có ảnh hưởng tới môi trường địa phương. “Để nâng cao hiệu quả tham gia của người dân trong giám sát xã hội đối với hoạt động bảo vệ môi trường, cần có văn bản hướng dẫn quy định cụ thể về chủ thể có quyền giám sát xã hội, quy định rõ các quyền và nghĩa vụ của chủ thể thực hiện hoạt động giám sát, đối tượng chịu sự giám sát, quy định rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân” - TS. Nguyễn Văn Cương nhận định.

 

Trên cơ sở phân tích các vụ khiếu kiện điển hình, các đại biểu đã đưa ra những khuyến nghị nhằm cải cách lĩnh vực tư pháp môi trường ở Việt Nam. Trong số những giải pháp này, việc thành lập Tòa Môi trường và sử dụng giám định dân sự để xác định thiệt hại do ô nhiễm môi trường được khuyến cáo cần được nhìn nhận và áp dụng trong thực tiễn.

 

Sau khi chỉ ra một số bất cập về chính sách và thực thi trong cơ chế khiếu kiện, việc thực hiện các quy định về môi trường và y tế, việc xử lý các vi phạm môi trường,… bà Nguyễn Hoàng Phượng, Điều phối viên Chương trình Chính sách thuộc Trung tâm Con người và Thiên nhiên đề xuất một số kiến nghị cho việc hỗ trợ cải cách Tư pháp trong lĩnh vực môi trường như: Phát huy các cơ chế độc lập hỗ trợ như Thừa phát lại, Giám định độc lập; Xem xét thời hiện khởi kiện dân sự liên quan đến vi phạm về môi trường; Chia sẻ trách nhiệm chứng minh và xác định thiệt hại đối với hành vi gây ô nhiễm môi trường của các chủ thể liên quan; Thành lập thí điểm Tòa Môi trường.