Theo đánh giá của Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA), ngành năng lượng là một trong những nguồn phát thải khí nhà kính lớn nhất tại TPHCM và ngày càng gia tăng nhanh chóng. Việc đẩy mạnh thực hiện giảm khí nhà kính là rất quan trọng. Tại phiên họp thứ 4 của Ủy ban Điều phối chung Dự án SPI-NAMA, hai bên đã quyết định tập trung vào việc xác định thực hiện các chính sách để giảm thiểu khí nhà kính trong lĩnh vực tòa nhà ở TPHCM.
Các tòa nhà cao tầng đang là nguồn phát thải khí nhà kính nhiều nhất
Theo báo cáo về giám sát phát thải khí nhà kính của TPHCM do JICA công bố, lượng khí thải trong năm 2013 khoảng 38,5 triệu tấn CO2, chiếm 16% lượng phát thải quốc gia. Trong đó, 46% lượng phát thải do sử dụng năng lượng từ các nguồn cố định như các tòa nhà (dân cư, thương mại, hành chính và cơ sở hạ tầng).
Từ năm 2018, nhóm nghiên cứu đã thu thập dữ liệu tiêu thụ năng lượng và báo cáo lên Bộ Công thương việc thực hiện phân tích dữ liệu sẵn có, để có thể ước tính tình hình tiêu thụ năng lượng hiện trạng và gia tăng trong tương lai của các tòa nhà ở TPHCM.
Theo JICA, mức tiêu thụ điện của các tòa nhà thương mại ở TPHCM đến năm 2030 có thể lên tới 14 tỷ kWh, tương đương với mức phát thải khí CO2 là gần 12 triệu tấn. Đây được xem là những nguyên nhân chính gây hiệu ứng nhà kính, làm biến đổi khí hậu. Trong 9 tòa nhà điển hình được khảo sát thì có 3 trung tâm thương mại và 3 khách sạn có lượng tiêu thụ năng lượng trên 500 TOE/năm. Cường độ năng lượng của khách sạn ở mức 345kWh/m2/năm; đối với các trung tâm thương mại là 340kWh/m²/năm.
|
Dự án SPI-NAMA (Dự án “Hỗ trợ lên kế hoạch và thực hiện các hành động giảm nhẹ phát thải khí nhà kính phù hợp với điều kiện quốc gia”) do Bộ TN-MT chủ trì phối hợp với JICA nhằm xây dựng, thực hiện và phổ biến các chính sách, công cụ quản lý nhà nước cấp trung ương và địa phương đối với các hoạt động giảm nhẹ phát thải khí nhà kính, bao gồm: Hệ thống đo đạc - báo cáo - thẩm định (MRV) và kiểm kê khí nhà kính.
|
Theo PGS-TS Hồ Quốc Bằng, Trưởng nhóm nghiên cứu JICA Việt Nam, từ năm 2017, TPHCM đã ban hành kế hoạch triển khai thực hiện chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh trên địa bàn thành phố đến năm 2020, với nhiệm vụ trọng tâm là giảm cường độ phát thải khí nhà kính; tăng tỷ lệ năng lượng tái tạo; xanh hóa sản xuất thông qua việc tập trung đẩy mạnh các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp và đặc biệt là thúc đẩy tiêu dùng bền vững, xây dựng lối sống xanh thông qua việc hướng dẫn người tiêu dùng thay đổi thói quen, quan niệm tiêu dùng…
Không dừng lại đó, thành phố cũng đã ban hành kế hoạch ứng phó với biến đổi khí hậu giai đoạn 2017-2020, tầm nhìn đến 2030. Đây được xem là những điều kiện thuận lợi cho việc triển khai các dự án, hoạt động giảm phát thải khí nhà kính trong các lĩnh vực giao thông, năng lượng, công nghiệp, xây dựng.
Đại diện nhóm nghiên cứu JICA (Nhật Bản) cho biết, TPHCM nơi có tốc độ đô thị hóa cao, số dân tăng nhanh, đang phải đối mặt những thách thức nghiêm trọng từ ô nhiễm môi trường và phát thải khí nhà kính ngày càng tăng. Trong khi đó, nhận thức của cộng đồng, doanh nghiệp và người dân về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính còn hạn chế. Để khuyến khích các tòa nhà thực hiện việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, nhóm nghiên cứu của JICA đã kiến nghị các chủ đầu tư thực hiện việc áp dụng công nghệ hiện đại, các thiết bị có hiệu suất sử dụng năng lượng cao.
Đồng thời, nhóm nghiên cứu cũng đã cho các chủ tòa nhà tại TPHCM xem hệ thống báo cáo carbon của Tokyo - Dự án chiến lược sử dụng các công nghệ tiết kiệm năng lượng; đô thị sử dụng tối đa hóa năng lượng tái tạo; xây dựng hệ thống giao thông bền vững; phát triển các công nghệ môi trường mới và tạo lập lĩnh vực kinh doanh về môi trường, chuyển dịch sang giảm thiểu carbon. Nhóm nghiên cứu JICA đã nhận được phản hồi tốt từ các chủ tòa nhà. Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu cũng kiến nghị TPHCM cần có những hỗ trợ tốt nhất để dự án được triển khai có hiệu quả, khi thời gian của dự án chỉ còn 4 - 5 tháng nữa là kết thúc (dự án sẽ kết thúc vào cuối tháng 1-2020).
Trao đổi về vấn đề này, ông Hà Minh Châu, Phó Chánh văn phòng Biến đổi khí hậu TPHCM, đã cho biết với vai trò là trung tâm điều phối của dự án, Văn phòng Biến đổi khí hậu TPHCM sẽ kết nối với các sở ban ngành trên địa bàn thành phố để cho nhóm nghiên cứu nắm bắt thông tin, dữ liệu cụ thể, từ đó có những nhận định chính xác và đưa ra các giải pháp hữu hiệu. Giảm phát thải khí nhà kính không chỉ giúp thành phố có cơ hội hướng đến mục tiêu phát triển xanh, bền vững, mà còn là điển hình cho cả nước để các tỉnh thành khác triển khai theo. Từ đó, cùng chung tay thực hiện cam kết giảm khí nhà kính theo Thỏa thuận chung Paris về biến đổi khí hậu.
Nhằm đóng góp vào chương trình giảm phát thải khí nhà kính của quốc gia, TPHCM cũng sẽ xây dựng và triển khai các dự án giảm thiểu phát thải khí nhà kính trong các lĩnh vực quy hoạch đô thị, giao thông vận tải, công nghiệp, quản lý chất thải, nông nghiệp.
PGS-TS MAI TUẤN ANH, Trưởng phòng Khí tượng thủy văn và Biến đổi khí hậu (Sở TN-MT TPHCM): Cần sự chung tay của cộng đồng
Dự án SPI-NAMA tại TPHCM được triển khai từ năm 2015 với sự hỗ trợ của JICA (Nhật Bản) và Bộ TN-MT. Sở TN-MT TPHCM phối hợp với các sở ban ngành triển khai 3 hoạt động chính của dự án, bao gồm hoạt động đánh giá xu hướng phát thải khí nhà kính; xác định và xếp thứ tự ưu tiên các biện pháp, phương pháp, hành động giảm nhẹ; phân tích xếp thứ tự ưu tiên tiềm năng giảm nhẹ phát thải khí nhà kính cho lĩnh vực năng lượng và giao thông; xem xét các phương án chính sách để thúc đẩy việc triển khai các chương trình hành động giảm nhẹ.
Thành phố rất mong nhận được sự đóng góp, hỗ trợ từ các sở ban ngành và đối tác quốc tế để cùng chung tay giảm khí nhà kính, thích ứng với biến đổi khí hậu. Không dừng lại ở các hoạt động trên, thành phố còn mong muốn triển khai nhân rộng các kết quả đã đạt được một cách thiết thực, góp phần thúc đẩy việc triển khai các hành động giảm nhẹ khí thải trên địa bàn thành phố.
Ông MAKOTO KATO, Trưởng nhóm chuyên gia JICA: Tạo cơ chế hợp tác tốt hơn
Kỳ họp thứ 5 của Ủy ban Điều phối chung Dự án SPI-NAMA (ngày 6-7-2018) quyết định định hướng cho các hoạt động trong giai đoạn gia hạn năm 2019 với 3 hoạt động chính. Theo đó, ủy ban đã tiến hành thu thập số liệu, thông tin từ các cơ quan chức năng để có những phân tích cụ thể và đưa ra giải pháp thích hợp, hiệu quả.
Đồng thời, phía JICA cũng đã tổ chức cho đoàn cán bộ của Việt Nam tham gia công tác, học tập tại Nhật Bản các lĩnh vực về khung chính sách và pháp luật môi trường; công cụ chính sách trong kế hoạch hành động ứng phó với biến đổi khí hậu; tham vấn và đối thoại giữa lãnh đạo TPHCM và JICA, học tập các kinh nghiệm giảm phát thải từ các tập đoàn lớn của Nhật Bản. Để các hoạt động, dự án được triển khai hiệu quả, cả hai bên cần có một cơ chế hợp tác tốt hơn.
Phía TPHCM cần cung cấp thông tin, dữ liệu nhanh và cụ thể hơn nữa; nhóm nghiên cứu của JICA Nhật Bản cũng phải chủ động kết nối với nhóm tư vấn JICA của Việt Nam để đẩy nhanh hơn các hoạt động thực hiện. Nếu các hoạt động được triển khai hiệu quả, TPHCM sẽ là một mô hình hàng đầu, một thành phố kiểu mẫu mà nhiều tỉnh thành khác phải “noi gương”, học hỏi để áp dụng các hoạt động tương tự.
Nguồn: SGGPO