Phân loại rác tại nguồn (PLRTN) được TP.HCM triển khai thí điểm từ nhiều năm nay. Tuy nhiên, chương trình vẫn chưa được thực hiện rộng rãi vì vấp phải những khó khăn nhất định.
Nhiều lợi ích
PLRTN mang lại nhiều lợi ích đáng kể. Trước hết là về môi trường, vì khi giảm khối lượng chất thải rắn sinh hoạt phải chôn lấp thì khối lượng nước rỉ rác sẽ giảm. Nhờ đó, giảm rủi ro trong quá trình xử lý nước rỉ rác, ô nhiễm nguồn nước ngầm, nước mặt... Song song đó là hạn chế hiệu ứng nhà kính do khí của bãi chôn lấp. Lợi ích kế tiếp về mặt xã hội, PLRTN góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng trong việc bảo vệ môi trường. Cuối cùng, về kinh tế, nó tạo ra nguồn nguyên liệu sạch để sản xuất phân compost. Phần lớn chất thải rắn đô thị có khả năng tái sinh, tái chế như nylon, thủy tinh, nhựa, giấy, kim loại, cao su... Do vậy, nếu biết tận dụng, chúng ta sẽ thu được hàng trăm tỉ đồng từ giảm chi phí chôn lấp rác và bán phân compost. Đồng thời, việc này giúp giảm khối lượng rác mang đi chôn lấp, diện tích đất dành cho chôn lấp rác cũng giảm đáng kể. TP.HCM cũng sẽ giảm được gánh nặng chi phí trong việc xử lý mùi và nước rỉ rác.
Công tác tuyên truyền hiệu quả sẽ góp phần vào sự thành công của chương trình PLRTN. Ảnh: NGỌC CHÂU
Với công tác PLRTN, có ý kiến cho rằng chúng ta cần có hệ thống văn bản pháp quy đầy đủ. Đây là một trong những cơ sở quan trọng nhằm đảm bảo hoạt động phân loại thu gom, xử lý rác sinh hoạt tại nguồn được thực hiện thành công. Trước hết là Quy chế phân loại rác sinh hoạt tại nguồn. Trong đó, quy định rõ trách nhiệm và quyền lợi của chủ nguồn thải. Điều khoản này sẽ đảm bảo mọi tổ chức, như: tổ chức rác dân lập, công ty dịch vụ công ích quận huyện, thành phố… tham gia vào việc thu gom, vận chuyển, quản lý. Để thực hiện chương trình PLRTN, sự phối hợp đồng bộ, có trách nhiệm của mỗi cơ quan tổ chức, từ quản lý nhà nước từ cơ sở đến thành phố là rất quan trọng. Chủ nguồn thải, người của các cơ sở dịch vụ thu gom rác phải tuân thủ yêu cầu kỹ thuật công nghệ của việc phân loại, vận chuyển, xử lý rác thải, thực hiện đúng nhiệm vụ của mình.
Hỗ trợ chính sách cho cơ sở tái chế
Ý kiến này cũng đề cập đến việc cung cấp túi, thùng chứa, kích cỡ tùy vào quy mô của các chủ nguồn thải. Túi trong thùng chứa màu xanh là đựng rác thải sinh hoạt có nguồn gốc hữu cơ để thu gom hằng ngày. Túi trong thùng chứa màu vàng đựng rác thải không có nguồn gốc hữu cơ đã phân loại, thu gom vận chuyển từ một đến hai lần/tuần. Để khuyến khích các chủ nguồn thải tham gia, thành phố cung cấp miễn phí trong giai đoạn đầu các loại túi, thùng chứa. Hệ thống xe thu gom vận chuyển cần được hỗ trợ đầu tư bằng cách cho vay ưu đãi. Các nhà máy xử lý rác làm phân compost nên được ưu đãi thuế nhập thiết bị, hỗ trợ kỹ thuật, công nghệ cho cơ sở tái chế phế liệu. Đồng thời, để công tác PLRTN đạt được hiệu quả như mong đợi thì các ngành, các cấp cần triệt để thực hiện công tác tuyên truyền hướng dẫn cho cộng đồng. Dần dần, mỗi người dân sẽ nhận thức được tầm quan trọng của việc làm ý nghĩa này.
Theo kế hoạch của Sở TN&MT TP.HCM, quá trình PLRTN được triển khai theo từng đối tượng, giai đoạn. Theo đó, năm 2014, tập trung vào khu dân cư cao cấp Trung Sơn (Bình Hưng, Bình Chánh), khu Thảo Điền (quận 2); cơ quan quản lý nhà nước (UBND các cấp, sở ban ngành của thành phố, các công ty dịch vụ công ích về thu gom vận chuyển chất thải); trường tiểu học. Năm 2015, các trường THCS trên địa bàn thành phố; tuyên truyền cho các quận 1, 3, 6 chuẩn bị thực hiện PLRTN. Năm 2016 trở đi, thực hiện phân loại rác tại nguồn đối với đối tượng là khu dân cư bắt đầu từ quận 1, 3, 6 và các năm tiếp theo cho các quận - huyện còn lại.
MINH TÚ
